Stand-up röportajları serimizin bu haftaki konuğu Oktay Şenol. Sahne gösterilerinin yanında sokak, toplu taşıma üzere yerlerde birden ortaya çıkıp küçük stand-up gösterileri yapmasıyla da toplumsal medyada isminden bayağı kelam ettiren Şenol’la sahneye birinci çıktığı günü, mizahın toplumla kurduğu ilgiyi ve Türkiye’deki stand-up kültürünü konuştuk.
Sahneye birinci çıktığınız günü bizimle paylaşır mısınız? Heyecan da memnunlukla beraberdir diye soruyorum; “Artık bunu yapacağım” demeye nasıl başladınız?
9 Ocak 2016. Değerli tarihleri unutmam. Ben çocukluk hayalim olan bir işi yapıyorum. Öyküm radyoda başladı. 2012’de Bağlantı Fakültesi radyosunda yayın yapmaya başlamıştım. Orada da güldürü içerikli bir program yapıyordum. Sahne her vakit aklımdaydı. Yayınlara gelen olumlu tepkiler sahne için beni daha da cesaretlendirdi. Ansızın alınan bir karar değildi elbette lakin ona karşın çok heyecanlıydı. Aslında sahnenin de en hoş yanı bu bence.
Gösterinizde ilgilerden arkadaşlığa, iş hayatından okul hayatına kadar pek çok yerden pek çok beşere dair öyküler anlatıyor, birilerini de ister istemez iğneliyorsunuz. Güldürünün rahatsız edici, yer yer saldırgan olması hakkında ne düşünüyorsunuz?
Komedinin en değerli ve birincil emeli insanları güldürmek olmalı diye düşünüyorum. Benim anlattığım öykülerde tek niyetim güldürmek. Ama kendi vicdan süzgecimden geçiremediğim bir latifeyi anlatmam. Yapılan latifeden birilerinin incinmesi bence komedyen için üzücü bir durum. Lakin gereksiz alınganlık gösterenler olabiliyor, ona yapacak bir şey yok. Dediğim üzere kendi güldüğüm ve vicdan süzgecimden geçirdiğim latifeleri yapıyorum.
Bir de “sokak stand-up’çılığı” sorunu var. Hâlâ devam ediyor musunuz bilmiyorum, fakat sahnelerin dışında kentin farklı bölgelerinde, hatta toplu taşımalarda küçük stand-up gösterileri yapıyorsunuz. Stand-up’ı sokağa çıkarma fikri nasıl oluştu ve insanların reaksiyonları genel olarak nasıldı?
Zaman vakit devam ediyorum. Beni o projeyle tanıyan birçok insan oldu. Benim de çok sevdiğim bir iş. İnsanların hiç beklemediği bir anda karşılarına çıkıp stand-up yapmak sahneden bile daha heyecanlı diyebilirim. Pandemi devrinde sahneler kapanınca aklıma gelen bir fikirdi. Hem sokakta hem de toplumsal medyada beşerler beklediğimin de ötesinde hoş yansılar verdi. Bence stand-up için en meşakkatli yer sokak. Aslında birçok meslek büyüğümle konuştuğumuzda, “Ben buna cüret edemezdim” diyorlar.
‘MUHATABINI GÜLDÜREBİLİYORSAN SORUN YOKTUR’
Komedinin tarihi olarak dönüştürücü bir tarafı de mevcut. Bazen kimsenin konuşmak istemediği, çeşitli sebeplerle eleştirmeye çekindiği bahisleri, güldürü farklı istikametlerden tutarak gündeme taşır ve tartışmaya ön ayak olur. Biraz da bundan bahsedelim mi?
Komedyenin gündemden uzak kalması bence işin tabiatına alışılmamış bir durum. Fakat bu didaktik bir boyutta olmamalı diye düşünüyorum. Seyircinin gündemden bir mevzuya tepkisi da çok daha süratli oluyor. Ben bilhassa sahne gösterilerimi o güne has gündem şakalarıyla açıyorum.
Tabii bir de eli meşaleli beşerler var: Üstelik yalnızca muhafazakârlar değil, kendilerini muhalif olarak tanımlayan bölümler de bu linç kültürüne ortak oluyorlar ve ortaya eski, eski olduğu kadar da yeniliğini yitirmeyen, “Her şeyin mizahı yapılmaz” diye bir laf çıkıyor. Bu mevzuda neler söylemek istersiniz?
Benim en sevdiğim tarif “Muhatabını güldürebiliyorsan sorun yoktur” cümlesidir. Bu nedenle “hassas” bir bahiste latife yapacaksanız çok dikkatli olmalısınız. Ben hassas olduğunu düşündüğüm bir bahiste latife yazmışsam, etrafımda o mevzunun muhatabı birine kesinlikle danışırım. “Her şeyin mizahı yapılmaz” cümlesine katılmıyorum fakat örneğin şu anki konjonktürde bayan cinayetleri ile ilgili latife yapılabilir mi? Muhatabını güldürebileceksen yaparsın. Ben yapamam mesela. Lakin şunun da altını çizmek isterim, güldürüye bir hudut çizmeyi ya da yasal bir yaptırım uygulamayı hakikat bulmuyorum. İzleyici olarak beğenmediğim bir latifeyle karşılaştığımda kapatıyorum. Herkese öneririm.
Stand-up güldürü ülkeye, kültüre nazaran çeşitli farklılıklar gösteriyor. Buradan hareketle Türkiye’deki stand-up kültürünü nasıl yorumlayabiliriz?
Türk toplumunun mizah zekası çok yüksek. Bir latifeye ya da bir duruma mizahi tepki refleksi çok süratli. Bunu bilhassa sokakta stand-up yaparken bir kere daha gördüm. Stand-up kültürü de her geçen gün daha da yükseliyor. Birçok kentte güldürü kulüpleri açıldı. Üniversitelerde stand-up kulüpleri kurulmaya başlandı. Seyirci stand-up izlemeye talep gösteriyor. Tüm bunları düşünürsek çok olumlu görüyorum.
Yakınlardaki şov takviminizi bizimle paylaşır mısınız?
Gösterimin tamamını YouTube kanalımda yayınladım. Dileyen oradan izleyebilir. Şu anda yeni bir şov yazıyorum. Eylül ayında yeni bir stand-up gösterisiyle seyircimle buluşacağım. Bu da birinci şov kadar heyecanlı olan bu durum.
Stand-up’a ilgi duyan, sahneye çıkmak isteyen gençlere buradan neler söylemek istersiniz?
Ben şov yapmaya başladığım vakit açık mikrofon aktiflikleri yoktu. Yani ben birinci sahneye çıktığımda bir buçuk saat sahnede kalmıştım. Şu anda birçok güldürü kulübünde latifelerini deneyebilecekleri açık mikrofon aktiflikleri var. Oralara gidip kısa kısa latifelerini deneyebilirler. Latife yapmak spor yapmak üzere. Ne kadar alanda olurlarsa o kadar uygun.