Dolar ve avro üzere yabancı paraların son aylarda TL karşısında kıymetli bir yükseliş göstermemesi; hem bireylerin hem şirketlerin dövizden çıkışını hızlandırdı. Bu kaçış, döviz mevduatlarında büyük erimeye neden oldu. Geçen yıl yüzde 65’e kadar çıkan döviz hesaplarının toplam bankacılık mevduatı içerisindeki hissesi yüzde 40’a kadar geriledi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) haftalık para ve banka istatistiklerine nazaran, bankacılık bölümündeki toplam mevduat (bankalar ortası dahil) 24 Şubat ile biten haftada 55 milyar 633 milyon lira artarak 9 trilyon 693 milyar liraya yükseldi. Tıpkı periyotta bankalardaki TL cinsi
mevduat yüzde 2,7 artışla 5 trilyon 382 milyar lira, yabancı para (YP) cinsinden mevduat ise yüzde 2,2 azalışla 3 trilyon 934 milyar lira oldu.
Bankalarda bulunan toplam YP mevduatı, geçen hafta 219 milyar 173 milyon dolar seviyesinde gerçekleşirken, bu fiyatın 185,8 milyar doları yurt içinde yerleşik bireylerin hesaplarında toplandı. Yurt içi yerleşiklerin toplam YP mevduatındaki değişime bakıldığında, parite tesirinden arındırılmış bilgilerle 24 Şubat prestijiyle 4 milyar 157 milyon dolarlık azalış görüldü.
25 Şubat 2022’de 237 milyar 800 milyon dolar olan bankalardaki döviz mevduatı, Türkiye iktisat Modeli çerçevesinde benimsenen liralaşma siyasetleri sayesinde 25 milyar dolar azaldı. 24 Şubat 2023 prestijiyle Türk bankacılık dalındaki döviz mevduatlarının toplamı 212 milyar 452 milyon dolara geriledi. Bu sayı döviz mevduatlarının; 24 Aralık 2021 tarihinde 261 milyar 224 milyon dolarla tepe yaptığı düzeyden 48,8 milyar dolar eridiğini gösterdi. Şu an prestijiyle; 9 trilyon 693 milyar liralık (500 milyar 806 milyon dolar) kaynağın yüzde 59, 42’si TL cinsi mevduatlar, yüzde 40,58’i ise döviz cinsi mevduatlardan oluşuyor.
Buna nazaran; bankalar, Türk Lirası mevduatın toplam mevduat içindeki hissesini temel alan amaca nazaran menkul değer (Hazine bonosu) tesis edecek. 30 Haziran 2023 tarihine kadar bu oranı tutturmayan bankalar için, toplam mevduatının yarısını aşan döviz ölçüsünün yüzde 7’si kadar fazladan menkul değer tesis etmek mecburiliği getirildi. Bankaların Türk Lirası mevduatı toplam mevduat içindeki hissesi; yüzde 50 ile 60 ortasında olan bankalar ise aşan kısmın yüzde 2’si kadar ek maliyete katlanacak. Fakat bankacılık bölümünün bu tarihin bitimine 4 ay kala mevduatlarının yüzde 60’ını TL ve yüzde 40’ını ise döviz cinsinden hesap olarak tutma amacını yakaladığı dikkat çekti.