Son yıllarda popülerleşen beslenme biçimlerinden bir tanesi olan ketojenik diyet, önceleri yalnızca bazı hastalıkların tedavisini destekleme amacıyla uygulanırken şimdilerde zayıflama amacıyla da uygulanmaya başlamıştır. Ketojenik diyet karbonhidrat ve protein kaynaklarının oldukça kısıtlı olduğu ve diyet içeriğinin çok büyük bir kısmının yağlardan oluştuğu diyetler olarak tanımlanabilir.
Normal beslenme düzeninde vücut; enerji elde etmek için birinci öncelik olarak
karbonhidratları, karbonhidratların yetersiz kaldığı durumlarda yağları ve proteinleri kullanır.
Ketojenik diyetlerde karbonhidrat içeriği çok düşük bir düzeyde tutulduğu için
vücut ihtiyaç duyduğu enerji miktarının tamamına yakınını yağlardan karşılar. Vücutta karbonhidrat dışı kaynaklardan enerji elde edildiği durumlarda keton cisimcikleri açığa çıkar.
Ketojenik diyetler de adını buradan alır. Bu diyet vücudu ketozis (yağ yakımı) moduna sokmayı amaçlamaktadır.
Ketojenik diyetin temel bileşenleri, , tereyağı, mayonez, bitkisel yağ, peynir , yumurta ,et, balık, kuruyemişten oluşmaktadır. Karbonhidrat içeriği düşük sebzelerle diyet lif acısından desteklenir.
*Nişastalı sebzeler ve meyveler fruktoz açısından zengin olmasından dolayı sizi ketozisten çıkarabilirler, o nedenle tercih edilmezler.
KETOJENİK DİYETİN KISA SÜRELİ DÖNEMDE YAN ETKİLERİ
- Kabızlık
- Reflü
- Yorgunluk
- Hipoglisemi
- Besin reddi
- Kusma
KETOJENİK DİYETİN UZUN SÜRELİ DÖNEMDE YAN ETKİLERİ
- Kemik mineral yoğunluğunda azalma
- Kemik kırıkları
- Böbrek taşı
- D vitamini eksikliği
- Vücut ağırlık kaybı
- Büyüme geriliği
KETOJENİK DİYETİN OLUMLU YÖNLERİ
- Nörolojik bozuklukları olumlu yönde etkilemektedir.
- Travma sonralarında metabolizmayı iyileştirir.
- Tümör büyümesini engeller.
- Kalbin enerji rezervlerini iyileştirir.
- Kalp fonksiyonlarının düzenlenmesine yardımcı olur.
- Karaciğerde glikoz sentezine olan ihtiyacı azaltır.
- Akciğer hücrelerinin ölümünü azaltır.Solunum yetmezliğini olumlu şekilde etkiler.
KETOJENİK DİYETİN HANGİ HASTALIKLARIN TEDAVİSİNDE KULLANILIR?
Düşük karbonhidratlı ketojenik diyet açlığı azaltır ve gıda alımını düşürür. Ketojenik diyet glisemik kontrolü iyileştirmede, diyabetik ilaçları ortadan kaldırmada veya azaltmada, HDL ( iyi huylu kolestrol) ‘i artırmada önemli ölçüde faydalıdır.
Polikistik over sendromu (PCOS), obezite, hiperinsülinemi, insülin direnci, üreme ve metabolik etkiler ile ilişkilidir. Ketojenik diyet bu hastalıklaarda endokrin fonksiyonlarını yeniden normalleştirir. Bu tür diyet müdahalesi ve yaşam tarzı yönetimi, obezite ve tip 2 diyabetten etkilenen PKOS hastalarının tedavisinde yararlı etkilere sahiptir. Ayrıca bu hastalarda depresif semptomları, psikolojik rahatsızlıkları ve sağlıkla ilişkili yaşam kalitesini iyileştirdiği de gösterilmiştir.
Ketojenik diyetin birçok hastalığa olumlu etkisi olduğu görülmektedir. Kilo verme ve yağlı dokunun azalması için de çok uygun olan bu diyet uzun vadede sorunlara yol açabileceğinden kilo verme amaçlı uygulanıyorsa kısa süreli uygulanması önerilmelidir. Bu diyetin yan etkileri her ne kadar besin suplemantasyonuyla önlenebilir olsa da uzun vadede dehidratasyon, elektrolit bozuklukları ve hipoglisemiye neden olan birçok komplikasyonlar danışanları kötü etkilemektedir. Ketojenik diyet önerilebilir fakat uygulama süresinin iyi hesaplanması ve sık sık kan ve idrar değerlerinin ölçülmesi gerekmektedir. Ketojenik diyetten standart diyete geçiş kademeli olmalı ve iyi kontrol edilmelidir.
KETOJENİK DİYETTE YENEN BESİNLER NELERDİR?
- Et: Kırmızı etler, Jambon, Sosis, Tavuk, Hindi
- Peynir: Doğal işlenmemiş peynirleri tercih etmek gerekir. (mozarella, kaşar peyniri
- vb )
- Kuruyemişler: Chia tohumu, Badem, Ceviz, Kabak çekirdeği vb.
- Düşük Karbonhidratlı Sebzeler: Domates, soğan, biber, Avokado ve çoğu yeşil
- sebzeler.
- Sağlıklı Yağlar: Avokado yağı, Hindistan cevizi yağı, sızma zeytinyağ vb
- Tereyağ: Organik inek, keçi, koyun tereyağı
- Balık: Somon, Uskumru, Ton balığı, Alabalık
- Baharatlar: Tuz, Biber ve Taze doğal bitkiler
- Yumurta: Doğal olan yumurta
KETOJENİK DİYETTE YENMEYEN BESİNLER NELERDİR?
- Şekerli içeren yiyecekler
- Ekmek ,pilav, makarna , patates
- Meyveler
- Baklagiller
- Yulaf, chia , diyet bisküvi , leblebi vb karbonhidrat içeren besinler
KETOJENİK DİYET ÖRNEK DİYET LİSTELERİ
1.Gün Örnek Menü
Kahvaltı: Salatalık, sınırsız yeşillik, 8-10 yeşil-siyah zeytin, 1 dilim beyaz peynir , 1 yumurta, 2-3 adet ceviz
Öğle: 100-150 gr balık/tavuk eti, yeşil salata istenilen kadar (salata içerisinde 3 adet limon
ve 3 yemek kaşığı zeytin yağı)
Akşam: 100-150 gr ızgara hindi veya tavuk , 2 yemek kaşığı zeytin yağı eklenmiş sınırsız yeşil salata
2. Gün Örnek Menü
Kahvaltı: 1 adet avokado ya da 5 adet ceviz, 3 yemek kaşığı lor peyniri, 2 yemek kaşığı
zeytin yağı eklenmiş yeşil salata (salata sınırsız tüketilebilir), 2 adet yumurta beyazı
Öğle: 150-200 gr kuzu pirzola, salata
Akşam: 150-200 gr haşlanmış hindi, yeşil salata (salata içerisinde 2 yemek kaşığı zeytin
yağı eklenmeli),
Ara: 1 avuc fındık
3.Gün Örnek Menü
Kahvaltı: 1 adet haşlanmış yumurta, 1 adet avokado ya da 5 adet ceviz, 2 tatlı kaşığı fıstık
ezmesi
Öğle: Sade lavaşsız 150-200 gr döner, yeşil salata sınırsız (salata içerisine 1-1,5 yemek
kaşığı zeytin yağı eklenmeli)
Akşam: 150-200 gr ızgara balık , zeytinyaglı yeşil salata sınırsız
Ara : 3 tatlı kasıgı sekersiz fıstık ezmesi