ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi‘ye Tayvan’ı ziyaretinde, ada otoriteleri tarafından “Şeref Madalyası” verildi. Pelosi, ziyareti kapsamında, bu sabah beraberindeki 5 kişilik kongre heyetiyle Tayvan önderi Tsai Ing-wen ile bir ortaya geldi. Tsai, görüşmede, Pelosi’ye, Tayvan’daki hükümetin devamı olduğunu öne sürdüğü Çin Cumhuriyeti’nin “Uğurlu Bulutlar Düzeni” ismi verilen erdem madalyası ve özel şeridini takdim etti.
‘Tayvan Çin tehditlerine boyun eğmeyecek’
Tayvan önderi, Pelosi ve heyetine kritik bir periyotta Tayvan’ın yayında olduklarını somut olarak gösterdikleri ve ABD’nin Tayvan’ın kendini savunmasına dayanağını tabir ettikleri için teşekkür etti. Tayvan’ın Çin’in artan askeri tehditlerine boyun eğmeyeceğini vurgulayan Tsai, “Ülkemizin egemenliğini kararlılıkla koruyacak, birebir vakitte demokrasi ismine çizgisi müdafaayı sürdüreceğiz” dedi.
‘ABD’nin dayanışması hayatidir’
Pelosi de Kongre ismine kendisine tevdi edilen onur için Tsai’ye teşekkür ederken, “ABD’nin Tayvan ile dayanışması hayatidir. Tayvan’da ve dünyanın geri kalanında demokrasiyi müdafaa kararlılığımız değişmemiştir. Ziyaretimiz, ABD’nin Tayvan’a dayanak kelamını terk etmediğini açıkça göstermiştir” diye konuştu.
Tartışmalı ziyaret dün başlamıştı
Pelosi ve beraberindeki 5 kişilik Kongre heyetini taşıyan dün gece Tayvan’a ulaşmıştı. İki haftadır hakkında spekülasyon yapılan, ABD ile Çin ortasında tansiyona sebep olan ziyaret, Beijing’in yansısını çekmişti. Çin Dışişleri Bakanlığı, Pelosi’nin uçağının Tayvan’a inmesinin çabucak akabinde yaptığı açıklamada, ziyareti kınadığını bildirmiş, Savunma Bakanlığı da ada etrafında “bir dizi askeri tatbikat” düzenleyeceğini duyurmuştu.
Ziyaret iptal edilmişti
82 yaşındaki Pelosi’nin nisanda Tayvan’a yapmayı planladığı ziyaret, Kovid-19’a yakalandığı gerekçesiyle iptal edilmişti. Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, o günlerde Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaretinin “tek Çin” unsurunun tanımladığı “kırmızı çizginin aşılması” manasına geleceği ihtarında bulunmuştu. Pelosi, 25 yıl ortadan sonra Ada’yı ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Lideri oldu. Daha evvel 1997’de Newt Gingrich, bu vazifesi yürütürken Tayvan’ı ziyaret etmişti. Ziyarette Pelosi’ye, Temsilciler Meclisi Dış Alakalar Komitesi Lideri Gregory Meeks, Gazi İşleri Komitesi Lideri Mark Takano, Yollar ve Araçlar Komitesi Lider Yardımcısı Suzan DelBene, İstihbarat Daimi Özel Komitesi üyesi Raja Krishnamoorthi ve Silahlı Kuvvetler Komitesi ile Dış Münasebetler Komitesi üyesi Andy Kim eşlik ediyor.
Çin- Tayvan anlaşmazlığı
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu teşebbüs, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Konseyinde Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik bağlantı tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Konseyinde yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin’in tek legal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın milletlerarası örgütlerdeki pozisyonu bilinmeyen hale gelmişti.
Pekin idaresi, “Tek Çin” unsurunu benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının modülü olduğunu savunuyor.
Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik alakalar kurmasına, BM’de ve öbür milletlerarası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.